Στην κορυφή της λίστας με τα πράγματα που πρέπει οπωσδήποτε να κάνεις όσο βρίσκεσαι για διακοπές στο Ζαγόρι είναι να απολαύσεις την ατμόσφαιρα του ηπειρώτικου χωριού στο οποίο επέλεξες να μείνεις, και φυσικά να επισκεφθείς ακόμα περισσότερα. Στο Δυτικό Ζαγόρι θα γνωρίσεις μερικά από τα πιο δημοφιλή Ζαγοροχώρια.
Το Μεγάλο Πάπιγκο για παράδειγμα δεν χρειάζεται πολλές συστάσεις, αλλά αν ακόμα αναρωτιέσαι τι το κάνει τόσο ξεχωριστό, σου λέμε πως είναι ένα ονειρεμένο χωριό με πλακόστρωτα δρομάκια, πέτρινες εκκλησίες, εντυπωσιακά σπίτια, μια φανταστική κεντρική πλατεία και ένα δημοτικό σχολείο – όλα θαυμάσια δείγματα της λιθοδομής και της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής των ηπειρωτών πρωτομαστόρων. Στο βάθος διακρίνονται οι πύργοι της Αστράκας (μεταξύ των υψηλότερων κορυφών του όρους Τύμφη) και σε μικρή απόσταση με τα πόδια βρίσκεται το Μικρό Πάπιγκο, όπου θα βρεις τις Κολυμπήθρες – μικρές φυσικές πισίνες όπου λέγεται ότι έκανε μπάνιο ο Αλή Πασάς (o Λέων των Ιωαννίνων που διοικούσε αυτά τα μέρη κατά την οθωμανική εποχή).
Εκτός από το Πάπιγκο τα Ζαγοροχώρια έχουν και άλλους δημοφιλείς προορισμούς. Το χωριό Βίκος βρίσκεται κοντά στις πηγές του ποταμού Βοϊδομάτη και έχει απίστευτη θέα στο φαράγγι που φέρει το όνομά του. Κοντά και η Αρίστη που συνορεύει με τον Εθνικό Δρυμό Βίκου-Αώου -ένα εξαιρετικό σημείο αφετηρίας για εκδρομές rafting και πεζοπορίες. Το Μονοδένδρι φημίζεται (μεταξύ άλλων) για το Ριζάρειο Εκθεσιακό Κέντρο & Σχολή Χειροτεχνίας, όπου κρατά ζωντανές τις παραδοσιακές τέχνες της περιοχής όπως η ποδοκίνητη υφαντική. Λίγο πιο μακριά βρίσκονται οι Κήποι, περιτριγυρισμένοι από πέτρινα γεφύρια και το Τσεπέλοβο, το μεγαλύτερο χωριό του Ζαγορίου, με καλοδιατηρημένα αρχοντικά, μια αίθουσα τέχνης και μια υπέροχη πλατεία. Μετράς ήδη πόσα χωριά θα γυρίσεις στις διακοπές σου στο Ζαγόρι;
Ανακάλυψε τα άγνωστα Ζαγοροχώρια
Είπαμε ότι υπάρχουν 46 Ζαγοροχώρια στην Ήπειρο. Αυτό σημαίνει πως μαζί με τα πιο διάσημα χωριά, μπορείς να ψάξεις να βρεις τα πιο κρυμμένα «διαμαντάκια». Πολλά από τα άγνωστα Ζαγοροχώρια χωρίζονται από στενά γεφύρια και απότομες κοιλάδες που μπορεί να κάνουν δύσκολη την πρόσβαση από το ένα στο άλλο. Οπότε σου προτείνουμε να κάνεις την έρευνά σου και να εντοπίσεις εκείνα που βρίσκονται πιο κοντά στη βάση των διακοπών σου στο Ζαγόρι.
Ένα από τα πιο αυθεντικά χωριά με άθικτη ζαγορίσια αρχιτεκτονική είναι το Δίλοφο με ξεχωριστά κτίρια όπως η Αναγνωστοπούλειος Σχολή και με συγκλονιστική θέα κατά την είσοδο στο χωριό αλλά και το Κουκούλι, με το Λαογραφικό Μουσείο Λαζαρίδη, το αρχοντικό Πλακίδα και το σχολείο. Εξίσου γραφικά και ανεξερεύνητα χωριά στο Δυτικό Ζαγόρι είναι τα Άνω και Κάτω Πεδινά, το Δίκορφο, οι Ασπραγγέλοι, καθώς και η Ελάτη και το Καπέσοβο. Στο κέντρο του Καπέσοβου βρίσκεται η Πασχάλειος Σχολή, η οποία έχει μετατραπεί σε λαογραφικό μουσείο που ανάμεσα σε άλλους θησαυρούς φιλοξενεί ένα από τα 13 αντίγραφα του πολιτικού χάρτη του ελληνικού κράτους που οραματιζόταν ο Ρήγας Φεραίος.
Το φυσικό τοπίο αλλάζει στο Ανατολικό Ζαγόρι το οποίο είναι παρουσιάζεται ως εντελώς ανεξερεύνητο από τους επισκέπτες της Ηπείρου. Εδώ υπάρχουν και άλλα πολύ καλά κρυμμένα, παραδοσιακά ηπειρώτικα χωριά, τα οποία θα θέλεις να επισκεφθείς όσο βρίσκεσαι για διακοπές στο Ζαγόρι. Ανάμεσα σε αυτά είναι η Λάιστα, το Βρυσοχώρι και το Ηλιοχώρι, από όπου ένα μονοπάτι σε οδηγεί στους καταρράκτες Μπάλτα ντι Στρίγγα (τρεις καταρράκτες 25 μέτρων, ιδανικοί για δροσερές καλοκαιρινές βουτιές). Η πανέμορφη Βωβούσα, χωρίζεται από τον ποταμό Αώο σε δύο οικισμούς που συνδέονται μεταξύ τους με ένα πέτρινο γεφύρι, ενώ αυτό που κάνει την επίσκεψή σου σε αυτό το χωριό ξεχωριστή είναι το καλοκαιρινό Φεστιβάλ Βωβούσας που δίνει ζωή στο χωριό με διάφορες πολιτιστικές και ψυχαγωγικές εκδηλώσεις για όλες τις ηλικίες.
Νιώσε δέος μπροστά στη θέα του Βίκου
Μία από τις πιο δημοφιλείς δραστηριότητες στο Ζαγόρι, είναι να δεις ή και να περπατήσεις το φαράγγι του Βίκου. Οι θέσεις με θέα το φαράγγι είναι αρκετές, με τρεις να είναι οι πιο γνωστές: η πρώτη είναι η θέση Οξυά στο Μονοδένδρι, από όπου συνήθως ξεκινά και η διάσχιση του φαραγγιού, η δεύτερη στο χωριό Βίκος, από όπου μπορεί κανείς να κατέβει σε μισή ώρα στις πηγές του Βοϊδομάτη και η τρίτη στο χωριό Βραδέτο, από όπου σε μισή περίπου ώρα (με τα πόδια) βρίσκεσαι στην θέση Μπελόη με μαγευτική θέα στο φαράγγι.
Από το χωριό Βραδέτο ξεκινά και η περίφημη «σκάλα» του Βραδέτου. Η «σκάλα» φτιάχτηκε από ντόπιους τεχνίτες τον 18ο αιώνα και κατεβαίνει φιδωτά, αποτελούμενη από περίπου χίλια πέτρινα φαρδιά πατήματα. Δική μας πρόταση είναι να τολμήσεις να τα κατέβεις, να φτάσεις στο Καπέσοβο και να δροσιστείς στην πλατεία του χωριού.
Αν πάλι επιλέξεις να περπατήσεις το φαράγγι, έχε στο νου σου ότι η κλασσική διαδρομή απαιτεί6-8 ώρες περπάτημα (με αφετηρία τους Κήπους ή το Μονοδένδρι και σημείο τερματισμού στο χωριό Βίκος) και ότι θα χρειαστείς έναν έμπειρο οδηγό. Αν λοιπόν θέλεις να συνδυάσεις τις διακοπές στο Ζαγόρι με μοναδικές εμπειρίες στη φύση, τότε σου λέμε με σιγουριά: ο Βίκος είναι μια εμπειρία που δε θα ξεχάσεις ποτέ.
Περπάτησε δίπλα στον Βοϊδομάτη
Επειδή τελικά οι διακοπές στο Ζαγόρι είναι συνώνυμες με τη φύση, σου προτείνουμε ακόμα μία δραστηριότητα: να περπατήσεις δίπλα στον Βοϊδομάτη. Στον δρόμο από την Αρίστη για το Πάπιγκο θα συναντήσεις το ποτάμι με τα κρυστάλλινα νερά. Είτε κινηθείς, αντίθετα στη ροή του, είτε περπατήσεις προς την Κλειδωνιά, το φυσικό τοπίο απλά θα σε συνεπάρει. Απόλαυσε το περπάτημα στο μονοπάτι κάτω από τα πλατάνια και πιες το κρύο νερό του ποταμού. Μετά από δύο ώρες (περπατώντας προς τη ροή του ποταμού) θα φτάσεις στο πέτρινο γεφύρι της Κλειδωνιάς. Αν είναι καλοκαίρι και περπατήσεις αντίθετα, θα βρεθείς σε λιγότερο από μία ώρα στις δεύτερες πηγές του Βοϊδομάτη (αν το τολμήσεις να είσαι προετοιμασμένος ότι θα χρειαστεί να βρέξεις τα πόδια σου).
Απόλαυσε τη φύση κάνοντας rafting στον Βοϊδομάτη
Όλες οι εποχές στο Ζαγόρι είναι όμορφες αλλά η άνοιξη και το φθινόπωρο έχουν κάτι παραπάνω… Την άνοιξη σε μαγνητίζουν το έντονο πράσινο και τα λουλούδια της περιοχής. Το προχωρημένο φθινόπωρο από την άλλη προσφέρει εναλλαγές και συνδυασμούς χρωμάτων στα φύλλα των δένδρων που δημιουργούν αισθήματα γαλήνης. Τα νερά του Βοϊδομάτη και των ρεμάτων του είναι ιδανικά και τις δύο εποχές.
Προμηθεύσου λοιπόν τον κατάλληλο εξοπλισμό και κατέβα τον Βοϊδομάτη με μία από τις φουσκωτές βάρκες των εταιρειών που προσφέρουν εναλλακτικές δραστηριότητες στην περιοχή. Σε διαβεβαιώνουμε πως η εμπειρία αυτή θα γίνει μία από τις καλύτερες αναμνήσεις των διακοπών σου στο Ζαγόρι.
Γνώρισε από κοντά διάσημα πέτρινα γεφύρια
Δεν γίνεται να έρθεις στα Ζαγοροχώρια και να μη δεις από κοντά τα πέτρινα γεφύρια της περιοχής. Η κατασκευή τους ξεκινά τον 17ο αιώνα και φτάνει ως τον 19ο αιώνα ενώ πολλά από αυτά ανακατασκευάστηκαν μετά από καταστροφές. Τα περισσότερα χτίστηκαν με δωρεές πλούσιων εμπόρων της περιοχής και πήραν από αυτούς το όνομά τους. Είναι μονότοξα, δίτοξα ή και τρίτοξα, συνολικά φτάνουν περίπου τα 60 σε όλο το Ζαγόρι και θεωρούνται όλα αρχιτεκτονικά κοσμήματα. Οπωσδήποτε να δεις όσο βρίσκεσαι για διακοπές στο Ζαγόρι το εμβληματικό μονότοξο γεφύρι του Νούτσου ή Κόκκορου πριν από τους Κήπους, το εντυπωσιακό τρίτοξο του Καλογερικού στους Κήπους και το γεφύρι της Κλειδωνιάς σε μικρή απόσταση από την Αρίστη.
Δοκίμασε ηπειρώτικες πίτες και άλλα ντόπια προϊόντα
Η κτηνοτροφία ήταν παραδοσιακά το κύριο επάγγελμα στην Ήπειρο, οπότε, όπως είναι φυσικό, το κρέας και το τυρί είναι οι κορυφαίες πρώτες ύλες στο Ζαγόρι. Πάντως αν μιλάμε για φαγητό, ένα πιάτο ξεχωρίζει – ή μάλλον μία κατηγορία πιάτων με δεκάδες παραλλαγές … οι πίτες!
Εκμεταλλεύσου λοιπόν τις διακοπές σου στο Ζαγόρι για να γνωρίσεις το βασικό φαγητό των βοσκών της περιοχής, το οποίο θα λατρέψεις για τη νοστιμιά και πρωτοτυπία του! Δοκίμασε οπωσδήποτε τις αγαπημένες μας πίτες, τα βλαστάρια (άγρια χόρτα με φέτα και φύλλο) και την κασόπιτα (με τυρί, χωρίς φύλλο) αλλά και την κρεατόπιτα, την κοτόπιτα και τη γαλατόπιτα.
Από τα πιάτα κρεατικών ξεχωρίζει η τηγανιά (κομμάτια κρέατος ή λουκάνικου στο τηγάνι, στην οποία οι Ηπειρώτες βάζουν ακόμα πατάτες, πιπεριές, κρεμμύδια και σκόρδο), το χοιρινό με σέλινο και το κοκκινιστό κατσικάκι, ενώ από ψάρια θα δοκιμάσεις εδώ πέστροφα με αμύγδαλα.
Αν πάλι θέλεις να δοκιμάζεις τα άγρια μανιτάρια κάθε περιοχής, τότε εδώ έκανες την τύχη σου! Στο Ζαγόρι θα βρεις μανιτάρια πορτσίνι, κανθαρέλλες, μορχέλες, κίτρινες και μαύρες τρομπέτες – όλα εκλεκτά είδη που κάνουν τις διακοπές στο Ζαγόρι από το φθινόπωρο μέχρι την αρχή της άνοιξης ακόμα πιο δελεαστικές.
Σε κάθε χωριό θα βρεις κατάστημα με ντόπια προϊόντα, όπως μαρμελάδες και γλυκά του κουταλιού, ενώ αν είσαι λάτρης του κρασιού, μην χάσεις την ευκαιρία για γευσιγνωσία κρασιού στο Κτήμα Γκλίναβος.
Απολαύστε ηπειρώτικο τσίπουρο στην πλατεία του χωριού
Στο μυστηριακό Κουκούλι, τη Βίτσα, το Καπέσοβο, το Δίκορφο αλλά και σε όλα τα υπόλοιπα Ζαγοροχώρια θα βρεις γραφικές πλατείες με αιωνόβια πλατάνια και την πέτρα να κυριαρχεί.
Ανακάλυψε τους ναούς της περιοχής
Με την αρχιτεκτονική του τόπου κυρίαρχη αλλά και με έξοχες αγιογραφίες, οι ναοί εδώ είναι από τα πιο παλιά και σημαντικά οικοδομήματα του Ζαγορίου. Από τον 16ο αιώνα, κάποιοι από αυτούς, αποτελούν αναπόσπαστο στοιχείο της πολιτιστικής κληρονομιάς του τόπου. Ενδεικτικά θα σου προτείνουμε μερικούς από τους πιο ξεχωριστούς ναούς που αξίζει τον κόπο να επισκεφθείς όσο βρίσκεσαι για διακοπές στο Ζαγόρι.
Η Μονή της Αγίας Παρασκευής λίγο έξω από το Μονοδένδρι κατέχει μια από τις πιο προνομιούχες θέσεις, καθώς έχει θέα το φαράγγι του Βίκου. Υπάρχουν ιστορικά ευρήματα που μαρτυρούν ότι ιδρύθηκε τον 15ο αιώνα και το σημερινό πετρόκτιστο παρεκκλήσι της είναι το παλαιότερο της περιοχής. Ένα μονοπάτι συνδέει την εκκλησία με μια κοντινή σπηλιά που χρησιμοποιήθηκε ως καταφύγιο κατά τους οθωμανικούς χρόνους.
Ο Ναός των Ταξιαρχών στα Κάτω Πεδινά είναι άλλος ένας Ναός που ιδρύθηκε το 15ο αιώνα και – όπως όλα δείχνουν – ξαναχτίστηκε δύο αιώνες αργότερα, ενώ ο Ναός του Αγίου Βλάσιου (1852) με το ύψους 15μ. καμπαναριό του είναι χωρίς αμφιβολία η πιο επιβλητική εκκλησία στο Πάπιγκο.
Ζήσε μοναδικές βιωματικές εμπειρίες στο Ζαγόρι
Υπάρχουν τόσες δραστηριότητες για σένα στα Ζαγοροχώρια, που είναι βέβαιο πως δεν θα ξέρεις από που ν’ αρχίσεις. Μη σε ανησυχεί, γι’ αυτό είμαστε εμείς εδώ, για να σε κατατοπίσουμε. Στη Σαρακατσάνικη Στάνη στον Γυφτόκαμπο (ανάμεσα στα χωριά Τσελέποβο και Ηλιοχώρι) μια τοπική πρωτοβουλία έχει αναπαραστήσει μια συστάδα από αχυρένιες ορεινές καλύβες, σαν κι αυτές που χρησιμοποιούσε κάποτε η νομαδική φυλή των Σαρακατσαναίων. Οι καλύβες χρησιμοποιούνταν όταν οι βοσκοί μετέφεραν τα ζώα τους σε υψηλότερα σημεία κατά τους ανοιξιάτικους και θερινούς μήνες και μαζί με τα εργαλεία και τα γεωργικά σκεύη που εκτίθενται, καθώς και τις εγκαταστάσεις τυροκομίας, προσφέρουν μια εικόνα του τρόπου ζωής τους. Εδώ θα βρεις ακόμη και μια ταβέρνα-καφετέρια.
Εναλλακτικά, πως θα σου φαινόταν να δοκιμάσεις το χέρι ή το πόδι σου στην ύφανση στον αργαλειό με τον παραδοσιακό Ηπειρώτικο τρόπο; Το εργαστήριο Άνω Κάτω στο χωριό Ελάτη προσφέρει αυτή την εμπειρία, όπως και το εργαστήριο Σαΐτα στον Ελαφότοπο, όπου η ιδιοκτήτρια, Λένα Γεροθανάση, θα σου διδάξει τα πάντα για την επεξεργασία και το χρωματισμό του μαλλιού με τον πατροπαράδοτο τρόπο, καθώς και για την εργασία σε αργαλειό με ποδοπατήματα. Το εργαστήριο Σαΐτα προσφέρει επίσης μαθήματα τυροκομίας.
Στη Ζίτσα (δεν ανήκει στα Ζαγοροχώρια, είναι όμως αρκετά κοντά για να την αναφέρουμε εδώ) μπες στο φούρνο του χωριού και άσε τον φούρναρη, τον κύριο Κώστα, να σου δείξει πως φτιάχνουν με τον παραδοσιακό τρόπο ψωμί, πίτες και ηπειρώτικα κουλούρια.
Άλλες αξέχαστες εμπειρίες για τις διακοπές σου στο Ζαγόρι (πολλές από αυτές μπορείς να τις κλείσεις στο Aristi Mountain Resort) είναι η παρατήρηση πτηνών, η ιππασία, το κυνήγι μανιταριών και η yoga στις όχθες του Βοϊδομάτη.
ρεπορτάζ και φωτογραφίες: Vasilis Iosifidis, Hotelier (Aristi Mountain Resort)
Δεν υπάρχουν σχόλια